Arbowetgeving
Aan welke eisen moet het basiscontract met een arbodienstverlener straks voldoen?
Sluit u na 1 juli 2017 een nieuw contract of wordt het contract na 1 juli 2017 binnen het overgangsjaar verlengd, dan moet dit nieuwe of verlengde contract wel aan de nieuwe regels van de vernieuwde Arbowet voldoen. Uiterlijk 1 juli 2018 hoort het contract van uw organisatie in elk geval in overeenstemming te zijn met de nieuwe regels.
Hoe kunnen we de kennis en vaardigheden van de preventiemedewerker op het gewenste niveau brengen?
Het is belangrijk dat de preventiemedewerker zich goed voorbereid op de stevigere rol die voortvloeit uit de vernieuwde wetgeving. Arbo Unie biedt een basistraining Preventiemedewerker aan op verschillende locaties door Nederland. Vanaf mei starten er speciale trainingen voor preventiemedewerkers, die dieper ingaan op de nieuwe rol. Deze eendaagse training Preventiemedewerker Upgrade gaat onder andere in op de rolverdeling, samenwerking met werkgever en OR, gevraagd en ongevraagd adviseren aan OR en werkgever en omgaan met weerstand.
Moet elke organisatie een preventiemedewerker hebben?
Elke organisatie moet tenminste één werknemer aanwijzen als preventiemedewerker. Als de organisatie maximaal 25 personen in dienst heeft, dan mag de directeur/werkgever ook eventueel zelf de preventiemedewerker zijn, mits hij over voldoende deskundigheid, ervaring en uitrusting beschikt om deze taken naar behoren te vervullen.
Moeten we ons lopende contract voor arbodienstverlening aanpassen?
Dat is niet direct nodig. Bij inwerkingtreding van de nieuwe regels, waarschijnlijk per 1 juli 2017, geldt een overgangsperiode van een jaar. Gedurende die tijd mogen huidige contracten voor arbodienstverlening blijven doorlopen. Arbo Unie legt haar klanten voor die tijd zelf een aanpassing voor.
Wanneer gaat de vernieuwde Arbowet in?
De vernieuwde Arbowet is per 1 juli 2017 van kracht.
Wat betekent de vernieuwde Arbowet voor de rol van de preventiemedewerker?
De preventiemedewerker krijgt een prominentere rol met als doel dat deze de werkgever beter kan ondersteunen bij de zorg voor een doeltreffend arbeidsomstandigheden- en preventiebeleid gericht op alle werknemers. Hij krijgt als taak te adviseren aan en samen te werken met de bedrijfsarts en andere arbodienstverleners, alsmede de werkgeversvertegenwoordiging. Het advies zal over en weer plaatsvinden.
In de vernieuwde Arbowet dient de preventiemedewerker met instemming van de werknemersvertegenwoordiging (ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging), zowel de persoon als diens rol, te worden vastgesteld. Dit stelt deze organen in staat om de vinger aan de pols te houden: kan de preventiemedewerker zijn taken onafhankelijk uitvoeren? Staat hij als persoon stevig genoeg in zijn schoenen? Krijgt hij een positie waarin hij werkelijk invloed kan uitoefenen? Bij welke overleggen en veranderprocessen in de organisatie is hij betrokken?
In de vernieuwde Arbowet dient de preventiemedewerker met instemming van de werknemersvertegenwoordiging (ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging), zowel de persoon als diens rol, te worden vastgesteld. Dit stelt deze organen in staat om de vinger aan de pols te houden: kan de preventiemedewerker zijn taken onafhankelijk uitvoeren? Staat hij als persoon stevig genoeg in zijn schoenen? Krijgt hij een positie waarin hij werkelijk invloed kan uitoefenen? Bij welke overleggen en veranderprocessen in de organisatie is hij betrokken?
Wat houdt de klachtenprocedure in?
De bedrijfsarts hoort straks volgens de wet een klachtenregeling te hebben. Deze procedure moet voor iedereen kenbaar zijn en in de procedure staat omschreven hoe het ontvangen, onderzoeken en beoordelen van de klacht verloopt. Voor gecertificeerde arbodiensten bestaat deze regeling nu al. Arbo Unie heeft daarom al een duidelijke klachtenprocedure.
Wat houdt de nieuwe Arbowet in?
- Iedere werknemer krijgt het recht de bedrijfsarts via een open spreekuur te bezoeken (arbeidsomstandigheden spreekuur). Dit geldt dus ook voor de werknemer die nog niet verzuimt of gezondheidsklachten heeft.
- Het verduidelijken van de adviserende rol van de bedrijfsarts, zowel naar de werkgever als naar de werknemer, bij verzuimbegeleiding.
- De bedrijfsarts krijgt de mogelijkheid om iedere werkplek te bezoeken.
- Werknemers krijgen het recht om het oordeel van een bedrijfsarts te laten voorzien van een second opinion door een andere bedrijfsarts.
- Versterking van de positie van de preventiemedewerker en samenwerking met arbodienstverleners.
- Het medezeggenschapsorgaan krijgt instemmingsrecht bij de keuze van de preventiemedewerker en diens rol in de organisatie.
Wat houdt de vrije toegang tot de werkvloer in voor de bedrijfsarts?
De bedrijfsarts krijgt de mogelijkheid om elke werkplek in de organisatie te bezoeken, als dat relevant is. De bedrijfsarts zal langs willen komen als bijvoorbeeld het verzuim of signalen vanuit een open spreekuur daar aanleiding voor geven. De vrije toegang tot de werkvloer zorgt ervoor dat hij beter organisatie breed en preventief kan adviseren. Het kan ook zo zijn dat de bedrijfsarts vraagt om een andere deskundige dit onderzoek te laten doen of de werkgever daartoe adviseert.
Wat houdt het melden van beroepsziekten in?
De bedrijfsarts dient bijzondere aandacht te besteden aan de verplichting om beroepsziekten sneller op te sporen, te onderkennen, te diagnosticeren en te melden aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). De wijze waarop bovengenoemde activiteiten vormgegeven worden, moeten in het basiscontract worden opgenomen.
In 2020 vindt de evaluatie van het traject ‘Toekomst Arbeidsgerelateerde Zorg’ plaats. In die evaluatie wordt ingegaan op de vraag of de melding substantieel is toegenomen. Op grond van deze informatie, de informatie over de overige inspanningen van de beroepsgroep en relevante ontwikkelingen die van invloed zijn op het aantal meldingen, zal de regering besluiten of de bestuurlijke boete bij niet naleving van de meldplicht aan het NCvB wordt ingevoerd. Het voorstel hiertoe zal eerst aan de Eerste en Tweede Kamer worden voorgelegd.
In 2020 vindt de evaluatie van het traject ‘Toekomst Arbeidsgerelateerde Zorg’ plaats. In die evaluatie wordt ingegaan op de vraag of de melding substantieel is toegenomen. Op grond van deze informatie, de informatie over de overige inspanningen van de beroepsgroep en relevante ontwikkelingen die van invloed zijn op het aantal meldingen, zal de regering besluiten of de bestuurlijke boete bij niet naleving van de meldplicht aan het NCvB wordt ingevoerd. Het voorstel hiertoe zal eerst aan de Eerste en Tweede Kamer worden voorgelegd.
Wat houdt het open spreekuur bij een bedrijfsarts precies in?
Door de wijziging van de Arbowet krijgen werknemers, die nog niet verzuimen of gezondheidsklachten hebben, de gelegenheid om de bedrijfsarts te consulteren over gezondheidsvragen in relatie tot het werk. Een werknemer mag hiervan gebruikmaken zonder dat u hiervoor toestemming geeft. Ook wordt u hierover niet geïnformeerd. Het is aan u om alle werknemers van deze preventieve mogelijkheid op de hoogte te brengen.
Wat is al definitief geregeld over de second opinion voor werknemers?
- De werknemer doet het verzoek om een second opinion aan de bedrijfsarts en die verwijst hem of haar door naar een andere bedrijfsarts.
- De bedrijfsarts honoreert dit verzoek in principe altijd, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om dat niet te doen. Bijvoorbeeld omdat er geen enkele grond bestaat voor dit verzoek of als
herhaaldelijk onnodig of oneigenlijk gebruik van de second opinion dreigt te worden gemaakt. - De bedrijfsarts kan een second opinion ook aan de werknemer aanbieden als de situatie hierom vraagt. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de bedrijfsarts niet over de specifieke kennis beschikt die nodig is om een beroepsziekte vast te stellen. Het blijft hierbij aan de werknemer zelf om te bepalen of er een andere bedrijfsarts wordt geraadpleegd.
- De kosten voor de second opinion zijn voor rekening van de werkgever.
Wat moet een preventiemedewerker doen?
De taken van een preventiemedewerker omvatten in ieder geval:
- het verlenen van medewerking aan het verrichten en opstellen van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E);
- het adviseren en nauw samenwerken met de werknemersvertegenwoordiging (ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging) over de te nemen maatregelen voor een goed arbeidsomstandighedenbeleid;
- de maatregelen, zoals vermeld onder punt 2 (mede) uitvoeren, dan wel daaraan meewerken.
In de praktijk adviseert de preventiemedewerker geregeld de arbodienstverleners en werkt hij waar mogelijk nauw met hen samen. Dat wordt nu ook in de vernieuwde wetgeving vastgelegd, zodat de activiteiten van arbodienstverleners, preventiemedewerker, werknemersvertegenwoordiging en werkgever goed op elkaar kunnen worden afgestemd.
Wat moet ik als werkgever regelen aan de hand van de Arbowet?
Als werkgever ben je er verantwoordelijk voor dat werknemers volgens de richtlijnen van de Arbowet hun werkzaamheden kunnen verrichten. Dit betekent dat je moet zorgen voor gezonde en veilige werkomstandigheden. Daarnaast moet je als werkgever voor een verzuimreglement zorgen en dat de administratie en verzuimdossiers op orde zijn. Arbo Unie helpt werkgevers graag bij het verzuimreglement en het creëren van gezonde en veilige werkomstandigheden.
Wat verandert er voor werknemers?
De vernieuwde Arbowet geeft werknemers onder andere op onderstaande punten meer rechten.
- Zij krijgen het recht om uit eigen beweging langs te gaan bij de bedrijfsarts, door gebruik te maken van het open spreekuur.
- Helemaal nieuw is dat werknemers bij twijfel over de juistheid van het advies van de bedrijfsarts een second opinion kunnen aanvragen.
- Werknemers krijgen, via het medezeggenschapsorgaan, instemming bij de keuze van de preventiemedewerker en diens rol in de organisatie.
Wat zijn de belangrijkste wijzigingen van de vernieuwde Arbowet?
- Er komen minimumeisen voor het contract tussen arbodienstverleners en werkgevers (het basiscontract).
- Er komt bijzondere aandacht voor de verplichting van bedrijfsartsen om beroepsziekten sneller op te sporen en te melden aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.
- Inspectie SZW krijgt ruimere sanctioneringsmogelijkheden richting werkgevers, arbodiensten en bedrijfsartsen.