Fysiek zwaar werk: bestaat dat straks nog?

De impact van technologische innovaties onder de loep

Automatisering van het verpakken van groente en fruit, robots die producten van pallets af stapelen, las- en assemblagerobots, of grondzuigtechniek waarmee kabels en leidingen bloot kunnen worden gelegd zonder te moeten graven. De ontwikkeling van technologie om taken met minder lichamelijke inspanning uit te kunnen voeren gaan razendsnel. “Mede daardoor is de verwachting dat een substantieel aandeel fysiek zware werktaken, er over tien jaar heel anders uitziet”, vertelt Chantal Alleblas, ergonoom bij Arbo Unie. “Die transitie is al in volle gang. Ik krijg er veel energie van om bedrijven te helpen hierin de juiste keuzes te maken en daarmee bij te dragen aan een gezonde, veilige werkplek waar mensen met plezier effectief en efficiënt hun werk kunnen doen.”

Unieke samenwerking 

Die bijdrage levert zij behalve rechtstreeks aan bedrijven ook binnen de academische wereld. “Veel zware taken die nu door mensen worden uitgevoerd, zijn straks volledig geautomatiseerd of op zijn minst ondersteund door technologische innovaties zoals bijvoorbeeld cobots. Dat zijn robots die in direct contact met mensen kunnen werken. Dat betekent dat een aanzienlijk deel van de banen zoals we die nu kennen, qua taak-inhoud gaan veranderen en dat er nieuwe banen ontstaan. Dit vraagt van werkgevers dat ze daarop anticiperen en hun medewerkers in die veranderingen meenemen. Bovendien vraagt het meestal ook om vernieuwing op organisatorisch vlak (niet-technologische innovatie). Daarbij is het van belang dat er zinvol en rechtvaardig werk overblijft of juist gecreëerd wordt en dat de mens ‘in control’ blijft. Technologie moet, volgens ergonomische basisprincipes, tegemoetkomen aan de behoeften van de mens binnen een bepaalde werkcontext en ook voldoende rekening houden met diens mogelijkheden en beperkingen. Anders is de kans groot dat de implementatie van innovatie in de praktijk mislukt en dat is natuurlijk enorm zonde.” 

Gedegen onderzoek en kennis delen op dit gebied is enorm belangrijk

Voor een groot deel is deze transitie voor iedereen nieuw terrein en er is dan ook behoefte aan kennis: hoe leid je de hervorming van werk of vormgeving van nieuw werk in goede banen? Waar liggen de kansen? Wat zijn de risico’s? Hoe creëer en implementeer je innovaties succesvol? In het écht begrijpen en succesvol hervormen of vormgeven van werk, waarin robotisering een steeds belangrijkere rol gaat spelen, valt nog veel te leren. Daarom participeert Chantal vanuit het Kennisinstituut Werk en Gezondheid van Arbo Unie in het transdisciplinair onderzoeks- en innovatiecentrum FRAIM (TU Delft), waar dit soort vraagstukken juist vanuit verbinding tussen de academie en de praktijk worden onderzocht.

Er staat een breed onderzoeksprogramma waarin wetenschappers van verschillende universiteiten, samenwerkingspartners uit de praktijk en vakmensen samen optrekken en met en van elkaar leren. Onder wie Chantal, die als gepromoveerd bewegingswetenschapper/ergonoom zowel onderzoekservaring als ruime praktijkervaring inbrengt. “Het doel is om de komende jaren de kennis over het succesvol vormgeven dan wel verlichten van (nu nog) fysiek zwaar werk te vergroten. Daarbij ligt de focus op innovatie, met name de relatie tussen mens en robot op de werkvloer. Transdisciplinair onderzoek integreert kennis en methoden uit verschillende disciplines om complexe problemen op te lossen. Zo ook de complexe relatie tussen mens-techniek en organisatie binnen branches of bedrijven die gekenmerkt worden door fysiek zware beroepen. Met dit onderzoek bouwen we stap voor stap waardevolle kennis op, die we weer kunnen inzetten om organisaties en hun medewerkers verder te helpen. En samen met hen te werken aan een steeds veiligere, prettigere werkomgeving, met minder blessures en fysieke klachten.”

Meer weten?

Wil je meer informatie over hoe Arbo Unie je organisatie en je medewerkers kan ondersteunen bij het invoeren van technologische innovaties en het verlichten van fysiek zwaar werk? Of wil je op de hoogte blijven van het onderzoeksprogramma waarbij Chantal betrokken is? Neem dan contact op met Iris Arends, directeur van het Arbo Unie Kennisinstituut Werk en Gezondheid, via Iris.arends@arbounie.nl.